2021 rok jest rokiem Stanisława Lema. Co zabawne, nie ma pewności czy ten pisarz, futurysta i filozof urodził się 12 czy 13 września (okazuje się, że jednak 13 września, ale z powodu przesądów do aktu urodzenia wpisano 12!). Zatem z okazji tej dwudniowej rocznicy zapraszam do lektury 16 ciekawostek na temat Lema (będzie też sporo wartościowych linków!) i jego twórczości! Zatem, do dzieła!
1. Stanisław Lem był synem lekarza, on sam przez wiele lat studiował medycynę, a ożenił się z radiolożką Barbarą Leśniak.
2. Swoją karierę pisarską rozpoczął od... Pisania wierszy!
3. Pierwszą stworzoną przez niego książką o tematyce fantastycznej (a konkretnie science fiction) był "Człowiek z Marsa". Początkowo została ona podzielona na części, które regularnie publikowano w czasopiśmie "Nowy Świat Przygód". Książka została zapomniana na wiele lat i ponownie wydano ją dopiero w 1994 w wersji książkowej.
4. Autor zdecydował się na pisanie fantastyki nie tylko dlatego, że to go interesowało, ale również, aby omijać problemy wynikające z cenzury. Cenzura jako taka ingerowała nie tylko w jego powieści, ale również w jego korespondencję z wydawcami spoza Polski co sprawiało Lemowi mnóstwo problemów.
5. We wrześniu 1979 roku na Półwyspie Krymskim odkryto planetoidę, której okres obiegu wokół Słońca wynosi ponad 3 lata ziemskie. Obecnie nazywa się ona (3836) Lem na cześć polskiego pisarza.
6. Chociaż Stanisław Lem jest najbardziej znany ze swoich książek fantastycznych, to pisał także książki filozoficzne, felietony czy tak zwane apokryfy, w których recenzował nieistniejące książki! O apokryfach możemy przeczytać na przykład w Doskonałej próżni albo Golemie XIV czy Prowokacji.
8. Znawcy twórczości autora wskazują, że z czasem jego książki stają się coraz bardziej pesymistyczne, a sam Lem z wiekiem o swoich wcześniejszych dziełach zaczął mówić coraz rzadziej i mniej chętnie.
9. Wielu zastanawia się co wykształciło Stanisława Lema, a przede wszystkim jaka literatura?! Okazuje się, że zarówno klasyka literatury polskiej, jak i Jack London czy Juliusz Verne. Co ciekawe czytał także fantastykę o czym więcej można przeczytać tutaj - https://culture.pl/pl/artykul/co-czytal-mlody-lem-fantastyka-z-zamierzchlej-przeszlosci
10. Futurysta był bardzo krytycznie nastawiony do ekranizacji swojej twórczości. Wielu z nich nie szczędził gorzkich słów, a Milczącą gwiazdę nazwał wręcz "okropną chałą" i "bełkotliwym pasztetem".
11. Warto jednak wiedzieć, że twórczość autora była nie tylko przenoszona na wielki ekran, ale również do teatru i na mały ekran czyli produkcje czysto telewizyjne w tym do Teatru Telewizji! Co ciekawe, była też wystawiana w teatrach lalkowych.
12. Wszyscy słyszeli o słynnych przepowiedniach Lema dotyczących czytników ebooków (autor nazywał takie urządzenie optonem), ale czy wiecie, że przewidział również istnienie audiobooków? W powieści "Powrót z gwiazd" nazywał je lektonami i przewidywał, że będzie można ustawiać ich "głos, tempo i modulację".
14. Przewidywał także przyszłe kierunki rozwoju takie jak chociażby dalszy rozwój biotechnologii czy nanotechnologię. Niestety przewidział też problemy z dochodzeniem do prawdy w epoce tak zdigitalizowanej oraz rozwój terroryzmu.
15. Chociaż Stanisław Lem przez lata wydawał swoje książki z Wydawnictwem Literackim, to obecnie nie jest ono ich jedynym wydawcą lub też nigdy nie było. Jest to ważne przede wszystkim dla czytelników ebooków, bo wiele powieści tego wydawnictwa nie zostało wydanych lub nie jest dostępnych w eformie (za to wciąż dostępne są starsze już wydania Cyfranta i Agory) oraz wielbicieli biografii i opracowań twórczości (tutaj przodują wydawnictwa uniwersyteckie, ale również np. Znak albo Czarne).
16. Philip K. Dick czyli słynny autor Człowieka z Wysokiego Zamku, Ubika albo Czy androidy śnią o elektrycznych owcach napisał na Stanisława Lema donos do FBI. Uważał, że jego książki są komunistyczną propagandą, a Stanisław Lem to po prostu kryptonim/akronim akcji. Co ciekawe, sam Lem pogardzał niemal całą amerykańską fantastyką oprócz tej tworzonej właśnie przez Philipa K. Dicka, której nie szczędził ciepłych słów!
[1] O Stanisławie Lemie, jego twórczości i jej interpretacji można przeczytać na Culture.pl
[3] O adaptacjach książek Stanisława Lema można przeczytać na Culture.pl
[4] Strona oficjalna utworzona z okazji roku Lema pełna informacji, ciekawostek i odnośników
[5] Strona [5], ale w języku angielskim
[6] 13 przepowiedni Lema, które się sprawdziły na Culture.pl
[8] O donosie Philipa K. Dicka na Stanisława Lema na Culture.pl
[9] O adaptacjach twórczości Lema na Culture.pl
[10] Rozleglej o sztukach teatralnych bazujących na książkach Stanisława Lema na Culture.pl
pierwsza ilustracja pochodzi ze strony roklema.pl